Жалпы темекі қалай зиян келтіреді және неліктен бұған никотиннің қатысы жоқ
Баршамыз білетіндей, темекі тарту зиянды нәрсе. Мұнымен дауласу қиын. Дегенмен темекінің зияны қалай жұмыс істейді? Олар ағзамызда қандай «жою механизмдерін» іске қосады және қорқынышты аурулардың пайда болу қаупін қалайша төмендетуге болады?
Темекідегі зиян неде
Темекі – бұл, бірінші кезекте, дәм мен иіс болуы үшін қоспалары бар темекі. Ол бір жағынан жіңішке талшықтардан тұратын сүзгімен аяқталатын жану реттегіштерімен сіңірілген қағазға оралады. Ол темекіні тартқан кезде шайырдың бір бөлігін ұстап қалуы тиіс.
Осы бәлішті тұтатқан кезде темекі, қағаз және дәмдік қоспалар шамамен 600 градус температурада жана бастайды. Осылайша құрамында 7000 жуық зиянды заттектері бар түтін пайда болады, соның ішінде 69 заттек — канцероген болып саналады, яғни, ол қауіпті ісіктерді тудырады.
Күшәла, бензол, кадмий, дивинил және Менделеев кестесінің қалған элементтерінің жанында никотин, тіпті, соншалықты қауіпті емес болып көрінуі де мүмкін — ол уытты, дегенмен аз мөлшерде өкпенің қатерлі ісігі, панкреатит және инсульттен гөрі адреналиннің бөлінуін ғана тудырады. Осының барлығы да канцерогендердің «еңбегі» — темекі тартуға байланысты пайда болатын дерттерден жыл сайын 7 миллион адам қайтыс болады.
Зиянды қалай төмендетуге болады?
Темекі шегу — бұл бірден бірнеше деңгейде қалыптасатын мықты тәуелділік, сондықтан одан арылу аса қиын болып келеді. Адамдардың көбі үшін темекіден біржолата бас тарту өте күрделі қадам болып көрінуі мүмкін, алайда кем дегенде зиянды төмендетуге әбден болады.
Бүгінде шылым шегудің көптеген балама нұсқалары баршылық, әрі олар зиянның ең басты факторы — темекі түтінін шығармайды. Бұл темекіні қыздыру жүйелері, жабыстырғыштар, сағыздар.