Бариатрия дегеніміз не және оны қалай жасайды?
Бариатрия – бұл семіздік пен оның салдарын зерттейтін және емдейтін медицина саласы болып келеді. Оған консервативті тәсілдер (диета және физикалық белсенділік), сол секілді хирургиялық тұрғыдан араласу да кіреді. Бүгінде дәл осы әдіс кеңінен таралып отыр. Дегенмен арықтау үшін жалпы отаға жүгінудің қажеті бар ма, әрі осындай шешімді қабылдаған кезде нені білу керектігі туралы дәрігер-терапевт, клиникалық диетолог және тамақтану саласының сарапшысы Алмагүл Ержекенова айтып береді.
Бариатрияның айқын артықшылықтары
Бариатриялық оталар дәрігерлердің асқазан-ішек жолының анатомиясын өзгерте отырып, осылайша тамақтың сіңірілуі мен метаболизм үдерісіне ықпал етуінің арқасында салмақты төмендетуге көмектеседі. Мұндай оталардан кейін артық салмақ жоғалады, сонымен бірге жалпы денсаулық жақсара түседі. Бойлай резекция (кесіп алып тастау, қысқарту) жасалған кезде асқазанның жалпы көлемі азаяды. Осы тұста адам тезірек тояды, тамаққа деген тәбеті төменірек келеді, сондықтан ол арықтайды және дұрыс тамақтануды үйренеді.
2014 жылғы метаталданымның мәліметтері бойынша емделушілер хирургиялық отадан кейінгі бір жылдың ішінде орта есеппен алғанда өзінің бастапқы салмағынан 20% бастап 30% дейін жоғалтқан.
Бариатрия – бұл ілеспелі аурулардың да қаупін төмендетудің мүмкіндігі болып отыр, соның ішінде 2 типке жататын қант диабеті, гипертония, ұйқы апноэсі және жүрек-қан тамырларының аурулары бар. Зерттеулер көрсетіп отырғандай, осындай оталардан кейін адамдарда зат алмасу үдерісі жақсара түседі, ал кейбір жағдайларда қант диабетінің толықтай ремиссиясы байқалған еді.
Бұл тәуекелге тұрарлық нәрсе ме?
Айқын артықшылықтарға қарамастан, кемшіліктері мен тәуекелдері турасында ұмытпайық. Оталар әртүрлі қиыншылықтарға әкеліп соқтыруы әбден мүмкін: инфекциялар, қан ұйығы, тойып жей алмау, дәрумендердің тапшылығы. Кейбір зерттеулер көрсеткендей, емделушілердің шамамен 10-20% күрделі асқынуларға тап болуы ықтимал.
Сонымен қатар барлық адамдар қалаған нәтижелерге бірдей қол жеткізе бермейді, ал кейбір пациенттер, керісінше, қайтадан салмақ қосатын көрінеді. Бұл мүлдем түңілу мен депрессияға апаратын тікелей жол.
Сонымен бариатрия қай тұста қажет?
Әдетте адамның дене массасының индексі (ДМИ) 40 және одан жоғары болғанда, не болмаса ДМИ 35-тен жоғары, сондай-ақ ілеспелі дерттер қатар жүретін жағдайда бариатрияны жасату бойынша кеңес беріледі. Оны тағайындаудың алдында дәрігер семіздікті емдетудің басқа хирургиялық емес тәсілдердің ұзақ уақыт бойы көмектеспегендігіне әбден көз жеткізуі тиіс.
Емделушінің өзі де өмір салтындағы өзгерістерге дайын болуы керек, әрі дәрігердің отадан кейінгі тамақтану және физикалық белсенділікке байланысты барлық нұсқаулықтарын ұстанғаны жөн, сонда жетістіктерге қол жеткізіліп, тәуекелдер мүмкіндігінше төмендейтін болады.
Қарсы көрсетілімдер де баршылық
Әлбетте, бариатриялық оталарды жүргізуге қарсы көрсетілімдер де кездеседі. Оларға келесі жайттар жатқызылады:
– Отадан кейін дәрігер ұсынымдарын орындай алмау (мәселен, қатаң диетаны ұстану).
– Психикалық бұзылыстар, олар тәртіп сақтауға кедергі етуі мүмкін.
– Жедел инфекциялық немесе онкологиялық аурулар.
– Отаның нәтижесіне әсер етуі мүмкін дәрі-дәрмектерді тұрақты түрде қабылдауды қажет ететін аурулар.
Дұрыс шешімді қалай қабылдауға болады
Ота жасату мәселесі туындаған кезде, ең алдымен, дәрігер емделушінің денсаулық жағдайын егжей-тегжейлі зерттеуі тиіс және адамның алдағы уақытта өмірі күрт өзгеретініне қаншалықты дайын екендігін ескеруі керек. Егер емделуші бірнеше маманмен жеке кеңескеннен кейін шешім қабылдаса, бұл анағұрлым ойластырылған қадам болары сөзсіз: мамандармен хирургиялық араласудың барлық ықтимал тәуекелдері мен артықшылықтарын талқылауға болады.
Мына бір жайтты қаперімізден шығармайық, бариатрия – бұл семіздіктен арылудың панацеясы емес. Бұл күрделі және көп сатылы үдеріс болып келеді, әрі ол байыпты көзқарасты, өз мақсаттырыңыз бен үміттеріңізді жете түсінуді талап етеді.
Қорытынды
Бариатрия семіздікке қарсы күресте тиімді құралға айналуы бек мүмкін, алайда оның да тәуекелдері мен кемшіліктері бар екенін ұмытпаған абзал. Әрбір жағдайды жеке қарастыру керек, сондай-ақ отаны жасату туралы шешім қабылдамас бұрын барлық оң және теріс жақтары таразыға тең тартылып, бағамдалуы тиіс. Ғылыми зерттеулер бариатриялық оталарға байланысты сәтті жағдайларды да, сонымен бірге күрделі тұстарды да растап отыр, бұл жерде ағзаңызға қатысты жайттарды дәрігеріңізбен бірге жеке анықтап алғаныңыз өте маңызды.