Компьютерлік мойын синдромы: смартфондар мен ноутбуктар денсаулыққа қалай зиян келтіреді

Біз гаджеттердің зияны жайында ойлағанымызда, бірінші кезекте, көру қабілетін еске түсіреміз. Алайда адамның омыртқасы да зардап шегетіні турасында ойланатындар кемде-кем. Телефонның экранына қарай басты әрбір еңкейткен сайын – бұл мойын омыртқаларына ондаған килограмға татитын салмақты түсіреді екен. Осылайша байқаусыз қазіргі заманның кеңінен таралған жағдаяттардың бірі – компьютерлік мойын синдромы дамиды.

Денеге деген әсері

Басымызды төмен түсірген кезде – ал біз жұмыста компьютердің алдында немесе телефонмен отырғанымызда оны дәл осы қалыпта ұстайтынымыз рас, омыртқаның мойын бөлігіне аса үлкен салмақ түседі екен.

Егер норма бойынша адамның басы шамамен 5 кг болса, онда оны 45° бұрышта қисайтқанда, аталмыш жүктеме 22 кг дейін ұлғаяды екен. Ал енді осыны 8 сағаттық жұмыс күніне көбейтіп көріңіз – сонда мойынның не себепті ауыратынын түсінесіз.

Бұл синдром бірте-бірте дамиды: бастапқыда бұлшықеттің түйілуі, мойын мен иық аймағындағы ауырсыну пайда болады, содан кейін бастың ауыруы, қолдың ұйып қалуы, ми қан айналымының нашарлауы басталады, ал асқынған жағдайларда – мойын бөлігіндегі протрузиялар мен жарықтар болуы мүмкін.

Қауіп тобына кімдер кіреді?

• Кеңсе қызметкерлері
• Студенттер
• Балалар мен жасөспірімдер (әсіресе, TikTok желісінде сағаттап отыратындар)
• Жүргізушілер
• Геймерлер

Жалпы 15 минуттан артық төмен қарап отыратын және осыны күнделікті қайталайтын кез келген адам осы топқа кіреді.

Бұл неліктен қауіпті

Мойынға байланысты түйкілдер ұйқының сапасы, психоэмоциялық жағдай, көру қабілетіне ықпал етеді, вегетативті бұзылысқа әкеліп соқтырады және созылмалы неврологиялық мәселелерге апаруы әбден мүмкін. Кейбір адамдарда шамамен 30 жасқа қарай омыртқаның мойын бөлігінде дегенерациялық өзгерістердің бар екендігі анықталып жатады, ал бұл осыған дейін 50+ жастағы адамдарға тән болған өзгерістер еді.

Өзіңізді қалай қорғай аласыз

1. Отырысыңызды қадағалаңыз. Экран – көздің деңгейінде, табаныңыз – еденде, ал арқаңыз – түзу болуы тиіс. Ноутбукқа арналған үйкек немесе реттелетін орындықты сатып алыңыз.
2. Үзілістерді ұйымдастырыңыз. Әрбір 40 минут сайын – тұрыңыз, жүріңіз, иықты алға және артқа қарай айналдырыңыз.
3. Мойныңызды ширатыңыз. Таңертең және кешкісін орындалатын бірнеше қарапайым жаттығу бұлшықеттің түйілуінен сақтайды. Мысалы: басты ақырын айналдыру, жан-жаққа қисайту, ауада «мұрынмен хат жазу» жаттығуы.
4. Жатып алып оқымаңыз. Әсіресе, бір қырынан әрі жастықсыз жатып оқымаңыз – мойын рабайсыз түрде бұралып қалады.
5. Телефонды кеуде тұсынан төмен деңгейде ұстау әдетінен бас тартыңыз. Телефон қойғышын қолданыңыз немесе құрылғыны жоғарырақ көтеріңіз.
6. Тыныс алу мен күйзеліске назар аударыңыз. Психосоматика өзіндік рөлді атқарады: ширыққан күйдегі иық пен қысылған мойын көбінесе мазасыздықпен қатар жүретіні рас.

Егер ауырсыну бұрыннан бар болса

Ерте сатысында остеопат, уқалау, емдік дене шынықтыру, жылу процедуралары мен магний немесе ментол қосылған аппликациялар көмектесе алады. Алайда асқынған жағдайда МРТ диагностикасын жасату мен невролог немесе вертебрологтың көмегіне жүгіну керек – негізгі себебін білмей тұрып, мойынды жай ғана уқалай салу талпыныстары түйткілді қиындата түсуі мүмкін.

Қорытынды

Біз технологиялардан бас тарта алмаймыз, дегенмен оларды саналы түрде пайдалануды үйренуіміз әбден мүмкін. Денеңіздің белгілеріне уақытында назар аударып, өзіңізді күтіңіз: дене мүсінінің дұрыс болғанын қадағалаңыз, ширату жаттығуларын орындаңыз және мойыныңызға да демалыс беріңіз.