Никотин дегеніміз не?
Темекі тарту күллі әлем бойынша және Қазақстандағы аурулар мен мезгілсіз өлім-жітімнің басты себептерінің бірі болып қала береді. Шылым шегуге қарсы сан алуан кампанияларға қарамастан, шамамен 3 млн ересек қазақстандық зиянның негізгі көзі – бұл мүлдем никотин емес, бұл жану өнімдері екенін түсінбей, темекі тартуды жалғастырып келеді. Лайқос никотин туралы дақпырттарды зерттеп шықты.
Никотин: бұл не және оның ағзаға әсері қандай
Никотин – бұл алкалоид, әрі ол темекі жапырақтары мен кейбір азық-түлік түрлерінде кездеседі. Ол, мысалы, алкоголь сияқты психикалық уытты зат емес, ол психикалық белсенді зат болып келеді. Кеңінен таралған пікірге қарамастан, никотиннің өзі канцероген де емес, әрі өкпенің қатерлі ісігі, ӨСОА және жүрек-қан тамырлары ауруларының көзі де емес. Басты залалды темекінің жану үдерісі кезінде түзілетін дәл осы химиялық қоспалар келтіреді.
Жану өнімдері: зиянның басты көзі
Темекі жанған кезде 7 000 астам химиялық қоспалар түзіледі, әрі олардың көбі уытты және канцерогенді болып саналады. Ең қауіпті заттектер қатарына жататындар:
Айта кетсек, бұл темекі тартуға байланысты аурулардың негізгі себебі болып келетін уытты заттардың бір бөлігі ғана, яғни, себеп никотинде емес. Сондықтан зиянды заттектер деңгейін төмендету немесе жану өнімдерін жою ағзаға болатын зиянды барынша азайтуы мүмкін.
Қаупі төмендетілген баламалар: зиянды азайтуға бола ма?
Зиянды төмендету жолындағы шешімдердің біріне хиттерлер (темекіні қыздыруға арналған жүйелер) айналып отыр. Шылымға қарағанда олар темекіні жақпайды, оның орнына тек никотиннің шығарылуына септесетін температураға дейін ғана қыздырады, алайда бұл жерде шайыр мен тұншықтырғыш газ түзілмейді. Зерттеулер көрсетіп отырғандай, мұндай құрылғыларды қолдану залалды заттектердің адам ағзасына әсер ету деңгейін айтарлықтай төмендете алады.
New England Journal of Medicine журналында жарияланған зерттеулердің мәліметтеріне сүйенсек, дәстүрлі темекіден хиттерлерге ауысу канцерогендер мен уытты заттардың ағзаға әсерін азайтады. Сонымен бірге никотиннің тәуеліділікті тудыратын психикалық белсенді зат болып қала беретінін жете түсіну маңызды.
Шектеулер мен ескертулер
Қарапайым темекі тартумен салыстырғанда тәуекелдің төмендетілгеніне қарамастан, никотин баяғысынша қауіпті болып отыр. Құрамында никотині бар өнімдерді тұтыну үзілді-кесілді қарсы көрсетілген адам топтары бар:
Тіпті, хиттерлерге ауысқан кезде де қандай қауіптің бар екенін ұғыну мен саналы шешімдерді қабылдай білу маңызды.
Қорытынды
Темекі тартудың басты қаупі никотинге емес, жану өнімдеріне байланысты. Никотин тәуелділікті тудырғанымен, ол канцероген емес және қауіпті аурулардың дамуын қоздырмайды. Хиттерлер денсаулыққа болатын зиянды айтарлықтай төмендетуі мүмкін, дегенмен никотинді мүлдем қауіпсіз нәрсеге айналдырмайтыны хақ. Никотиннен біржолата бас тартуға дайын емес шылымқұмарлар оны тұтынудың зияны анағұрлым азырақ келетін тәсілдерін қарастыра алады, ал қауіп-қатер топтарына жататын адамдар оны тұтынудан тіптен аулақ болғаны жөн.