Салауатты өмір салтының (ЗОЖ) күтпеген пайдасы

Сіз салауатты өмір салты (ЗОЖ) деген не екенін білесіз бе? Бәлкім, иә. Бірақ көпшілігіміз бұл ұғымның мәнін тереңірек зерттемеген шығармыз. Көп жағдайда ЗОЖ зиянды әдеттерден бас тарту, спортпен айналысу және дұрыс тамақтану деп қабылданады. Алайда, бұл тек мұзтаудың су бетіндегі бөлігі ғана.

Шын мәнінде, салауатты өмір салты – жеке гигиена, иммунитетті нығайту ғана емес, сонымен қатар біздің психологиялық, әлеуметтік және эмоционалдық әл-ауқатымызға да тікелей әсер етеді.

ЗОЖ-ды әдетке айналдыру оңай емес, сондықтан көп адамдар «өмірден ләззат алуды» жөн көреді – бір заманауи әншінің әніндегі сияқты. Бірақ денсаулықты сақтауға бағытталған өмір салтының күтпеген артықшылықтары қандай? Осыған бірге үңіліп көрейік!

Жеке тәжірибе: денсаулыққа апарар күрделі жол

Менің жасым 40-та, және мен әлі кем дегенде осыншалықты өмір сүргім келеді. Ашық мойындаймын – мен ЗОЖ-ды 100% ұстанбаймын.Бірақ кейде өзіме фастфуд, энергетикалық сусындар немесе аздап алкоголь ішуге рұқсат етемін. Мұндай өмір салтын салауатты деп атауға бола ма? Бәлкім, бұл әркім өзі таңдайтын балансқа байланысты шығар.

Денсаулықтың негізгі факторларының бірі – біздің эмоциялық күйіміз. Стресс пен қоғамның қысымы бізге көпшілік алдында жылауға немесе қуаныштан билеуге мүмкіндік бермейді. Бірақ менің ойымша, бұнда еш ұят нәрсе жоқ. Эмоцияларды дамыту, оларды дұрыс жеткізу және басқару – ішкі үйлесімділіктің маңызды бөлігі.

Жақында мені терең ойға салған бір сұрақ естідім: «Сіз бақыттысыз ба?»
Менің жауабым: «Иә, бірақ әрдайым емес».

Бақытты сезінетін сәттерім бар – мәреге жетіп, мойныма финишер медалін таққанда, қиын жаттығудан кейін жеке рекордымды жаңартқанда немесе ауыр күннің соңында жүгіріп, сергігенде. Тіпті қарапайым жүгірудің өзі көңіл-күйімді жақсартып, жан дүниемді тепе-теңдікке келтіреді.

ЗОЖ-дың күтпеген артықшылықтары

Достарымнан салауатты өмір салтының өздері күтпеген жеке артықшылықтарын атауды сұрадым. Берген жауаптары :

• Тәртіп пен күн тәртібі. Уақытын дұрыс жоспарлай білетін адамның күні жеке кестесіне сәйкес өтеді. Көптеген өмірлік аспектілерде үйлесімділік орнайды, пайдалы әдеттер қалыптасады – мысалы, түскі уақытта ұйықтау немесе кешкі серуен.
• Энергия және сапалы ұйқы. Таңғы немесе күндізгі жаттығулар күш-қуат береді, ал кешкі спортпен айналысу ұйқы сапасын жақсартады. Дененің әрдайым сергек күйде болуы – үлкен артықшылық.
• Шыдамдылық артады. Жаңа міндеттер мен қиындықтарды жеңу әлдеқайда жеңілдейді.
• Қаржы үнемдеу. Фастфудтан, темекіден және алкогольден бас тарту арқылы айтарлықтай ақша үнемдеуге болады.
• Тамақтанудың алуан түрлілігі. Дұрыс тамақтану – тек диета емес, дәмді және пайдалы тамақтану. Оларды дайындау аса қиын емес, әрі ағзаға жеңіл сіңеді.
• Қарым-қатынас кеңеюі. Ортақ қызығушылықтар бойынша жаңа таныстар пайда болады – жаттығу серіктестері, өмір салтын ұстанатын жаңа достар.
• Өзгелер үшін үлгі болу. Салауатты өмір салтын ұстанатын адам өзі байқамастан айналасындағыларға, әсіресе балаларға, жақсы үлгі болады.
• Жалпы денсаулықтың жақсаруы. Зиянды әдеттерден бас тартқан кезде ағза біртіндеп тазарады және жаңарады, нәтижесінде өзіңізді әлдеқайда жақсы сезіне бастайсыз.

Әдеттер және денсаулық

Сүйікті асыңыздағы калория мөлшерін есептеп көрдіңіз бе? Немесе десерттің құрамындағы қант деңгейіне назар аудардыңыз ба? Дұрыс тамақтану – ағзаны созылмалы аурулардан қорғаудың ең тиімді жолдарының бірі. Ол жүрек-қан тамыр жүйесінің бұзылуын, қант диабетін, семіздік пен онкологиялық ауруларды дамыту қаупін азайтады. Фастфудтан, шамадан тыс қант тұтынудан және зиянды тағамдардан бас тарту – денсаулықты сақтаудың маңызды қадамы.

Темекі мен алкогольден бас тарту – салауатты өмір салтының негізгі қағидаларының бірі. Өкінішке қарай, бұл зиянды әдеттер көптеген адамдардың күнделікті өмірінің бір бөлігіне айналған, менің де өмірімде белгілі бір дәрежеде бар. Темекі шекпегеніммен, ара-тұра алкоголь ішемін. Сондықтан өзім үшін  қабылдаған шешімім: егер қарапайым, бірақ маңызды ережелерді ұстансам, бұл ұзақ мерзімді денсаулығым үшін үлкен артықшылық береді. Ал егер зиянды әдеттерден мүлдем бас тартсам, қартаю процесі баяулап, өмір сүру сапасы әлдеқайда жақсарады. Салауатты өмір салты – шектеу емес, өзіңізге деген қамқорлық.

Көптеген достарым темекіні тастауға бел буып жүр. Біреулер денсаулығына алаңдаса, басқалары темекі түтінінің иісін ұнатпайды немесе әр шылымнан кейінгі ауырлық сезімінен шаршаған. Кейбіреулері хиттерлерге (қызатын темекі өнімдері) ауысып, темекіні азайтуға тырысады, және бұл олардың шегу жиілігін төмендетуге көмектеседі.

Жақында бір зерттеуге көзім түсті: хиттерлерден бөлінетін аэрозоль құрамында темекі түтініне қарағанда 95% аз зиянды заттар бар. Бұл денсаулыққа қамқорлық жасаудың алғашқы қадамы болар, бірақ менің ойымша, ең жақсы шешім – темекіні мүлдем қойып, өкпе мен ағзаны қажетсіз жүктемеден босату. Оның үстіне, қаламыздағы ауа сапасы онсыз да мінсіз емес.

Психикалық денсаулық: бақытты болудың жолы

Психикалық денсаулықты нығайту үшін мен сөйлескен мамандар келесі кеңестерді ұсынды:

Әр адам – ерекше, сондықтан бұл қадамдарды өз қажеттіліктеріңізге бейімдеңіз.

Денсаулық кішкентай нәрселерден басталады

Мен қан қысымымды жүйелі түрде бақылап отырамын, әсіресе ауа райының өзгеруі кезінде, өйткені метеосезімталдығым бар. Әр алты ай сайын медициналық тексеруден өтіп, тұрақты түрде витаминдер қабылдаймын. Сондай-ақ, ұйқының ұзақтығын 8 сағаттан кем етпеуге, биоритмдерімді сақтауға және дене салмағымды бақылауға тырысамын.

Салауатты өмір салты – бұл тек физикалық белсенділік емес, сонымен қатар өмір салтының әрбір бөлшегіне мән беру:
– Денеңіздің жағдайын бақылаңыз – қан қысымыңызды, салмағыңызды және ұйқы сапасын жүйелі түрде тексеріп отырыңыз.
– Қант, фастфуд және газдалған сусындарды азайтыңыз.
– Күніне кемінде 8 мың қадам жасаңыз – бұл жүрек-қан тамыр ауруларының алдын алып, иммунитетті нығайтуға көмектеседі.

Ғылыми зерттеулер мен Дүниежүзілік Денсаулық Сақтау Ұйымы (ДДСҰ) ұсынымдарына сәйкес, ересек адам күніне кемінде 8 мың қадам жасауы қажет. Бұл артық салмақтың алдын алып, ұйқының сапасын жақсартып, иммундық жүйені күшейтеді.Егер спортзалға бару мүмкін болмаса, күнделікті қозғалыс мөлшерін көбейтіңіз.
✔ Лифт орнына баспалдақты таңдаңыз.
✔ Көліктің орнына жаяу жүруге тырысыңыз.
✔ Үй ішінде де көбірек қозғалыңыз.

Қорытынды

Салауатты өмір салты – бұл тек денсаулықты сақтау ғана емес, сонымен қатар эмоционалдық, әлеуметтік және психологиялық әл-ауқатты нығайту. Бүгіннен бастап пайдалы әдеттер қалыптастыру арқылы ұзақ әрі сапалы өмірдің негізін қалай аласыз. Есіңізде болсын: дені сау өмір – бақытты өмір!